Του Γιάννη Αμπατζίδη
Ο ισχυρισμός ότι ένα Pitbull «τρόμαξε από πυροβολισμούς κυνηγών» και γι’ αυτό επιτέθηκε σε παιδί δεν έχει καμία συμπεριφορική βάση.
Τα σκυλιά με κροτοφοβία ή γενικά φοβικές αντιδράσεις δεν επιτίθενται αλλά απομακρύνονται. Στη συμπεριφοριολογία σκύλων υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες αντιδράσεων στον φόβο: αποφυγή και επιθετικότητα άμυνας.Αλλά καμία από τις δύο δεν ταιριάζει στο αφήγημα.
Τα σκυλιά με κροτοφοβία (fear of loud sounds) αντιδρούν με τυπικά σημάδια φυγής. Κατεβασμένη ουρά, αυτιά πίσω, ταχύπνοια, αναζήτηση καταφυγίου και απόπειρα απόδρασης από το ερέθισμα. Αυτή είναι η απαράβατη συμπεριφορική γραμμή σύμφωνα με κάθε εγχειρίδιο σκυλοσυμπεριφοράς. Όχι επιθετικότητα εναντίον αθώων στόχων.
Η επιθετικότητα που συνδέεται με φόβο εμφανίζεται μόνο όταν το ζώο αισθανθεί ότι έχει παγιδευτεί, απειλείται άμεσα από τον ίδιο παράγοντα φόβου και δεν έχει διέξοδο. Και πάλι, όμως, το δάγκωμα είναι αμυντική αντίδραση σε αυτόν που θεωρεί ως απειλή. Όχι σε τρίτο πρόσωπο άσχετο με το ερέθισμα, και ειδικά όχι στο πιο οικείο άτομο του χώρου, όπως ένα μικρό παιδί.
Η επιθετικότητα σε παιδί, ειδικά θανάσιμη, είναι χαρακτηριστικό απόλυτα διαφορετικής αιτιολογίας όπως: γενετική προδιάθεση, χαρακτηριστικά ράτσας, ένστικτο θηράματος (predatory drift), ελλιπής κοινωνικοποίηση, λανθασμένη ή ανύπαρκτη εκπαίδευση, ανεξέλεγκτη ενίσχυση επιθετικής συμπεριφοράς, ή συνδυασμός αυτών.
Τίποτα ωστόσο από αυτά δεν σχετίζεται με έναν τυχαίο δυνατό θόρυβο. Με απλά λόγια, ένα σκυλί που «τρόμαξε» δεν κυνηγά, δεν σκοτώνει και δεν επιτίθεται σε ένα δίχρονο. Ένα σκυλί που σκοτώνει παιδί δεν βρίσκεται σε κατάσταση «φόβου», αλλά σε κατάσταση επιθετικότητας ή hunting drive.
Άρα ο ισχυρισμός ότι «έφταιγαν οι πυροβολισμοί κυνηγών» είναι όχι απλώς αντιφατικός αλλά βιολογικά και συμπεριφορικά αδύνατος. Είναι μια προσπάθεια να βρεθεί εξωτερική δικαιολογία για μια τραγική, αλλά ξεκάθαρη αλήθεια. Η επίθεση ήταν προϊόν του ίδιου του σκύλου και των συνθηκών του, όχι ενός μακρινού θορύβου.
Υ.Γ: Υπάρχει θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στο «αμυντικό δάγκωμα» και στην «επιθετική, προθετική επίθεση» ενός ζώου. Αμυντικό δάγκωμα θεωρείται η στιγμιαία και στοχευμένη ενέργεια του ζώου όταν αιφνιδιαστεί, εγκλωβιστεί, φοβηθεί ή αισθανθεί ότι παραβιάζεται η «ζώνη ασφαλείας» του. Στη συμπεριφορά αυτή το δάγκωμα είναι συνήθως μοναδικό και σύντομο. Στόχος του ζώου είναι η αύξηση της απόστασης, όχι η συνέχιση της σύγκρουσης. Το ζώο αποχωρεί άμεσα μόλις βρει διέξοδο. Βιολογικά καταγράφεται ως fear-based defensive response.
Αντίθετα, η επιθετική ή προθετική επίθεση με πρόθεση πρόκλησης σοβαρής βλάβης (predatory ή offensive aggression) δεν είναι στιγμιαία αλλά έχει συνέχεια και κλιμάκωση. Το ζώο επαναλαμβάνει δαγκώματα, επιμένει και ακολουθεί το θύμα. Δεν υπάρχει φυγή αλλά επίμονη στοχοποίηση. Η συμπεριφορά σχετίζεται είτε με θηρευτική ορμή είτε με κυριαρχική-εδαφική επιθετικότητα,
κι όχι με φόβο. Με απλά λόγια, άλλο το «δάγκωσα για να ξεφύγω», άλλο το «επιτίθεμαι για να εξουδετερώσω». Οι δύο συμπεριφορές δεν έχουν καμία λειτουργική σχέση μεταξύ τους και αξιολογούνται εντελώς διαφορετικά.
