Το 2022 ήταν η χρονιά των μεγάλων μηχανοκίνητων επιθέσεων σε μεγάλες πόλεις, σε δρόμους ή στην ύπαιθρο. Είδαμε μεγάλες φαλαγγες τεθωρακισμένων, συντονισμένα μπαραζ πυραυλικού πυροβολικού και οχύρωση σε κατοικημένες περιοχές. Μετά από αυτό, η στρατηγική άλλαξε σε μεγάλες επιθέσεις πεζικού ή μηχανοκίνητες επιθέσεις σε εκτεταμένα δίκτυα χαρακωμάτων, ιδιαίτερα το 2023.
του Σταμέλου Παπαβασιλείου
Αλλά σήμερα, αυτή η στρατηγική είναι ξεπερασμένη. Τα μεγάλα αμυντικά συστήματα εγκαταλείπονται το ένα μετά το άλλο, ή τουλάχιστον η χρήση τους δεν είναι πλέον ευρεία, αλλά στοχευμένη και επιλεκτική. Τα τεράστια δίκτυα χαρακωμάτων έγιναν κι αυτά μη βιώσιμα για τους αμυνόμενους ειδικά όσα δεν ήταν κατάλληλα εξοπλισμένα με καλυμμένα χαρακώματα και καταφύγια και υποδομές εντός τους, κάτω από το έδαφος.
Ο πόλεμος του 2025 είναι πλέον πρωτίστως ένας πόλεμος drones. Χωρίς drones, μια μονάδα είναι τυφλή, αναποτελεσματική και ανίκανη να κρατήσει το μέτωπο.
Το drone αντικαθιστά τους στρατιώτες σε πολλές περιπτώσεις. Χρησιμοποιείται κυρίως για δύο εργασίες: αναγνώριση (που αποφεύγει την αποστολή στρατιωτών) και αεροπορικές επιθέσεις πολλαπλών επιπέδων.
Έτσι, το drone αποτελεί ένα βομβαρδιστικό μικρής και μεσαίας εμβέλειας ή ένα ιπτάμενο μέσο καμικάζι, μερικές φορές ικανό να πετάξει εκατοντάδες χιλιόμετρα, αντικαθιστώντας πυραύλους.
Η παραγωγή drones και από τις δύο στρατιές είναι τεράστια· μιλάμε για εκατομμύρια drones FPV (καμικάζι), με αντίστοιχη ποσότητα πυρομαχικών που χρησιμοποιούνται. Πρέπει να σημειωθεί ότι για να χτυπηθεί ένας στόχος, συνήθως απαιτούνται πολλά drones λόγω ηλεκτρονικών παρεμβολών και άλλων αντιμέτρων.
Κάθε drone είναι εξοπλισμένο με πυρομαχικό τύπου RPG, το οποίο είναι άφθονο στην Ανατολική Ευρώπη. Το εναέριο drone (υπάρχουν επίσης ναυτικές και χερσαίες εκδόσεις) έχει γίνει κλειδί στο πεδίο της μάχης. Τα drones επίσης εκτός από συντονισμένα για καταστροφή αρμάτων και άλλων βαρέων υλικών, χρησιμοποιούνται και μεμονωμένα, για να χτυπήσουν κάθε στρατιώτη, καθιστώντας τα ένα θανατηφόρο όπλο (τελευταία περισσότεροι από τους μισούς των τραυματιών/νεκρών χτυπήθηκαν από drone), αντικαθιστώντας το πυροβολικό.
Τα drones μπορούν αντιστοίχως να υποστηρίξουν ή να σταματήσουν μια συντονισμένη επίθεση. Οποιοσδήποτε άνθρωπος δεν είναι κρυμμένος είναι στόχος.
Όπως έχουμε δει, τα drones μπορούν να προσγειωθούν στην άκρη ενός δρόμου και να περιμένουν τον στόχο τους για ώρες ή να διεισδύσουν σε κλειστούς χώρους ή σπίτια από πραγματικά πολύ μικρά ανοίγματα. Οι στρατιώτες πρέπει τώρα να κρύβονται στο φύλλωμα ή στα υπόγεια των σπιτιών αλλά και παλι δεν είναι απολύτως ασφαλείς. Κάποιο drone του εχθρού προσφέρει παρατήρηση και “μάτια στον στόχο” ώστε το προσωρινό κρησφύγετο/καταφύγιο να χτυπηθεί από το Πυροβολικό, την Αεροπορία ή σμήνη drone.
Οποιαδήποτε αρκετά μεγάλη ομάδα στρατιωτών επιχειρήσει έφοδο, εντοπίζεται ταχύτατα, όπως και μια μεγάλη συγκέντρωση θωρακισμένων οχημάτων έτοιμη για υποστήριξη εφόδου.
Έτσι, ο ρωσικός στρατός λόγω των εμποδίων διεξαγωγής ενεργειών από μεγάλους σχηματισμούς έχει περάσει σε λειτουργία «μέγιστης φθοράς» (war of attrition) κατά των Ουκρανών, ή στρατολογώντας διαρκώς στρατιώτες εξαπολύει μικρά αλλά διαρκή κύματα αραιών μονάδων για να επιτεθούν σε ουκρανικές θέσεις, χρησιμοποιώντας ταχεία μέσα όπως μοτοσικλέτες ή ελαφριά οχήματα παντός εδάφους (μια μορφή σύγχρονου ιππικού).
Από την άλλη οι Ουκρανοί δεν μπορούν να κρατήσουν τα μεγάλα αμυντικά έργα του 2022-2024 και πλέον κατασκευάζουν μικρά χαρακώματα, περισσότερα σε αριθμό, καλύτερα καμουφλαρισμένα που προσφέρουν μια πιο αποδοτική στρατηγική.
Ένα χαράκωμα το 2023, έφτανε εύκολα σε μήκος τα 800 μέτρα, χωρίς καλυμμένες θέσεις, χωρίς κρυφή κάλυψη σε δέντρα… Σήμερα κάτι τέτοιο θεωρείται κυριολεκτικά άχρηστο.
Σαφώς από το 2022 μέχρι και τις αρχές του ’24, ένα παρόμοιο χαράκωμα ήταν χρήσιμο επειδή το πυροβολικό ήταν η κύρια απειλή και ήταν σε μεγάλο βαθμό ανακριβές λόγω αδυναμίας παρατήρησης των βολών.
Όμως η προτεραιότητα τώρα είναι να σκάβονται μικρές κρυφές θέσεις σε δασικές λωρίδες: έτσι, ο ρωσικός στρατός θα πρέπει να τις εκκαθαρίσει όλες και με την ανοιξιάτικη και καλοκαιρινή βλάστηση, είναι ικανοποιητικά κρυμμένες. Βεβαίως μόνο λίγοι στρατιώτες μπορούν να κρυφτούν μέσα σε κάθε μία, καθιστώντας πιο δύσκολο τον εντοπισμό και την καταστροφή τους.
Μια ανασκόπηση των τακτικών των δύο αντίπαλων δυνάμεων είναι ως εξής:
Ρωσία:
-Μεγάλες ξαφνικές και ταχείες μηχανοκίνητες επιθέσεις με μοτοσικλέτες και πολιτικά οχήματα παντός εδάφους σε ισχυρά σημεία άμυνας.
-Όλο και περισσότερες επιθέσεις, όλο και περισσότεροι άνδρες χρησιμοποιούνται, ενώ εντείνεται η πίεση με σκοπό οι αμυνομενοι να μην προλαβαίνουν να προετοιμάζουν εύκολα τις επόμενες θέσεις άμυνας.
-Μεγάλες αεροπορικές επιδρομές σε πόλεις, καταιγισμός πυροβολικού και drones σε στατικές θέσεις.
-Λιγότερη χρήση θωρακισμένων οχημάτων και αρμάτων.
-Σταθερές θέσεις πυροβολικού κρυμμένες σε δασωτά.
-Γρήγορες, πολυάριθμες επιθέσεις υποστηριζόμενες από βομβαρδισμούς.
Ουκρανία:
-Μαζικές επιθέσεις drones εναντίον του εχθρού.
-Υποστήριξη από πυροβολικό και αεροπορικές επιδρομές.
-Νέες αμυντικές οργανώσεις.
-Περισσότερα αντιαρματικά εμπόδια, τάφροι, συρματοπλέγματα…
-Μικρότερες και πιο πολυάριθμες θέσεις.
-Χρήση εξειδικευμενων μέσων για χτυπήματα ακριβείας στα μετόπισθεν του εχθρού για αποδιοργάνωση γραμμών εφοδιασμού.
-Μικρής κλίμακας αντεπιθέσεις.
Έτσι, ο πόλεμος του 2025 απαιτεί νέες τακτικές που δεν χρησιμοποιήθηκαν το 2022. Οι μεγάλες μηχανοκίνητες επιθέσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας θα ήταν αδιανόητες σήμερα (ακόμα κι αν αυτό ίσχυε ήδη το 2022-2023). Και οι δύο πλευρές άλλαξαν, και μπορούμε να δούμε τη διαφορά.
Οι ρωσικές δυνάμεις κατάφεραν να διασπάσουν τις ουκρανικές θέσεις μεταξύ Ποκρόβσκ και Κοστιαντίνιβκα, προχωρώντας σε μη αμυνόμενο έδαφος με μοτοσικλέτες και εισερχόμενες στην κύρια αμυντική γραμμή.
Κάθε φορά που επιτυγχάνεται η διάσπαση μιας γραμμής άμυνας, αμέσως επόμενος στόχος είναι η εδραίωση των νέων θέσεων και η δημιουργία θύλακα ή εξέχουσας.
Κάθε ημέρα δοκιμάζονται νέα υλικά, νέες μέθοδοι, νέες τεχνολογίες σε πραγματικές συνθήκες. Όλα αυτά αν και φαίνονται μακρυά, θα πρέπει να μας προβληματίζουν και να εντείνουν την προσοχή μας στον εκσυγχρονισμό των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Πολλες φορές οι πόλεμοι κερδίζονται πριν ακόμα ξεσπάσουν, από το σταδιο της προετοιμασίας.
www.enoplois.gr
