Η αρχέγονη τέχνη συνεργασίας ανθρώπου με τα αρπακτικά
Ίσως ένα από τα αρχαιότερα αθλήματα που γνωρίζει ο άνθρωπος. Οι συμμετέχοντες, σε αυτό εκπαιδεύουν αρπακτικά πουλιά για να κυνηγούν θηράματα. Δεν είναι κατοικίδια, είναι γεράκια. Ιερακοθηρία. Μια άγνωστη λέξη στους περισσότερους μολονότι οι πρώτες αναφορές σε αυτή την τέχνη χρονολογούνται από τον 13ο π.Χ. αιώνα και μάλιστα από Έλληνες. Πρόκειται για τη συνεργασία του ανθρώπου με τα αρπακτικά για τη διαδικασία της θήρας εξηγεί ο Σταύρος Αθανασίου σε μια συνέντευξη στον Ε.Α. διαφορετική, αλλά άκρως ενδιαφέρουσα.
Τι είναι η Ιερακοθηρία και πώς σου μπήκε η ιδέα να ασχοληθείς με αυτό;
Λοιπόν η Ιερακοθηρία τι είναι μία πανάρχαια τέχνη, αναγνωρισμένη από την UNESCO ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και είναι στην ουσία η μεγαλύτερη σύνδεση του ανθρώπου με το άγριο, είναι η διαδικασία κατά την οποία το αρπακτικό πτηνό συνεργάζεται με τον άνθρωπο για να επιτευχθεί η θήρα, ετυμολογικά αυτό είναι Ιερακοθηρία. Εμένα η ιδέα μου μπήκε όταν ήμουν 14 χρονών και περιέθαλψα ένα άγριο πτηνό το οποίο ήταν τραυματισμένο και τότε με ό,τι γνώσεις είχα το πήρα, το έκανα καλά, έκανα ότι μπορούσα για να το γυμνάσω και μετά το απελευθέρωσα, κάπως έτσι ξεκίνησε όλη η διαδικασία, αλλά από μικρός το είχα στο dna μου, μου άρεσε να τα βλέπω, να παρατηρώ πώς πετάνε, πως κυνηγάνε, πώς ζευγαρώνουν, είναι με τράβηξε η ενασχόληση με την τέχνη από μόνη της και από πολύ μικρή ηλικία.
Ποιες είναι οι σημαντικότερες δράσεις του συλλόγου; Ποιες ξεχωρίζεις;
Ο Σύλλογος Ελληνικής Ιερακοθηρίας είναι εκπαιδευτικός φορέας και είναι αρωγός για την λειτουργία της Ιερακοθηρίας στη χώρα. Οπότε ο σύλλογος κινείται σε πολλά μέτωπα, γιατί Ιερακοθηρία εκτός από την παραδοσιακή θύρα που είναι η πρώτη μορφή, έχει τέσσερις διαφορετικές εφαρμογές.
Η πρώτη είναι τα εκπαιδευτικά προγράμματα, η δεύτερη είναι η εκδίωξη πτηνών από αεροδρόμια και άλλους χώρους που δημιουργούνται προβλήματα, η τρίτη είναι η επανένταξη, δηλαδή να γυμνάζουμε τα πτηνά μετά από μετά από τραυματισμό, γιατί είναι αθλητές και δεν μπορούν να γυρίσουνε πίσω όταν είναι κλινήρη τρεις και τέσσερις μήνες και η τέταρτη είναι η εκτροφή για επανένταξη ειδών τα οποία είναι υπό εξαφάνιση ή υπάρχει ή υπάρχει κάποιο άλλο πρόβλημα. Οι συλλογικότητες της Ιερακοθηρίας παγκοσμίως έχουν σώσει αμέτρητους αριθμούς αρπακτικών με προγράμματα.
Ο ΣΕΙ από την αρχή της λειτουργίας του το 2017 έχει κάνει τεράστια βήματα και άλματα, επανανομοθέτησε την Ιερακοθηρία στην Ελλάδα, βγήκαν υπουργικές αποφάσεις έχουμε μπει πλέον στο παγκόσμιο στερέωμα σε προγράμματα επανένταξης και στην Ελλάδα, ήδη κάνουμε προγράμματα επανένταξης που τρέχουνε ή για αρπακτικά που έχουν πρόβλημα οι αριθμοί τους, οπότε πλέον οι κατευθύνσεις είναι και περιβαλλοντικές και πολιτιστικές και κυνηγετικές.
Πόσα μέλη έχει ο σύλλογος; Υπάρχει ενδιαφέρον στην Ελλάδα για την δραστηριότητα της Ιερακοθηρίας;
Για την πιστοποίηση είναι έτσι όπως ορίστηκε από το υπουργείο, έχουν αρχίσει και οι σχολές, έχουν αρχίσει τα μαθήματα οπότε υπάρχουνε υποψήφιοι τώρα που τρέχει σχολείο, υπάρχουν υποψήφιοι για την επόμενη εξεταστική, οπότε υπάρχει πλέον μία ροή. Ο σύλλογος έχει 100 μέλη τα 40 είναι πιστοποιημένα και σε κάθε εξεταστική περίοδο πιστοποιούνται και οι επόμενοι.
Εχεις πολεμηθεί και εσύ και ο σύλλογος πολύ. Από ποιους και γιατί συμβαίνει αυτό;
Η Ιερακοθηρία ως τέχνη έχει τέτοιο υπόβαθρο και τέτοια ιστορία που δεν μπορεί να πολεμηθεί από ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούν να ξεχωρίσουνε τα βασικά είδη στην άγρια πανίδα. Είναι μία τέχνη η οποία όπως είπαμε έχει αναγνωρίσει η UNESCO ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, η παγκόσμια συλλογικότητα της Ιερακοθηρίας που είμαι και μέλος του συμβουλίου πλέον έχει τεράστιο έργο, οπότε τώρα το τι κάνει η κάθε ΜΚΟ γνωρίζουμε για ποιο το λόγο υπάρχει, χωρίς γνώση είναι άλλα τα συμφέροντα από πίσω.
Ωστόσο, εννοείται ότι οτιδήποτε λένε ή οτιδήποτε προσπαθούν να κάνουν πέφτει πάντα στο κενό και στην ουσία αυτοί μας βοηθήσαν να εδραιώσουμε την παρουσία μας στην Ελλάδα. Με όλες τις προσφυγές που έκανα, μέχρι και στο ΣτΕ που πήγαν, αυτοί είναι η αιτία που «βράχωσε» η Ιερακοθηρία στην Ελλάδα. Μέσα δηλαδή από τις δικές τους απανωτές ήττες και τις δικές μας νίκες.
Πες μας μερικούς λόγους για να ασχοληθεί ένα παιδί ή ένας νέος με την τέχνη της Ιερακοθηρίας
Η Ιερακοθηρία είναι μία τέχνη που σε μαθαίνει βιωματικά τη σχέση με το άγριο και τι μπορείς να προσφέρεις, αλλά παρόλα αυτά και να θες να ασχοληθείς είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο, ανέκαθεν ήταν μια τέχνη για λίγους που μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα. Λοιπόν και για να ασχοληθεί κάποιος ναι μεν μπορεί να του αρέσει αλλά πρέπει να το έχει κιόλας όπως λέμε και εννοείται μετά να εκπαιδευτεί, να μπει στο σχολείο, να περάσει τις θεωρητικές εξετάσεις, τις πρακτικές εξετάσεις και εφόσον είναι πετυχημένος να μπορέσει να πάρει το αρπακτικό του και να ασκήσει θήρα ή να κάνει διαχείριση επιβλαβών. Η ιστορία της Ιερακοθηρίας είναι μεγάλη, πρόσφατα δημοσιεύσαμε και το Ιερακοσόφιον, το πρώτο επιστημονικό σύγγραμμα στον κόσμο, οπότε οδεύουμε σε διαφορετικές κατευθύνσεις.
Who is who
Ο διακεκριμένος Έλληνας γερακάρης Σταύρος Αθανασίου αποτελεί έναν εκ των κορυφαίων στο είδος του παγκοσμίως. Μέχρι σήμερα, έχουν περάσει από τα χέρια του πάνω από 700 αρπακτικά. Άλλα, για να τα εκπαιδεύσει και άλλα, για να τα επιστρέψει μετά από τραυματισμούς, στο φυσικό τους περιβάλλον.
H ιερακοθηρία δεν είναι μόνο κυνήγι ή μια υπαίθρια δραστηριότητα! Οι σύγχρονες εφαρμογές της ωφελούν τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η εκγύμναση τραυματισμένων αρπακτικών πτηνών αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης τους στη φύση, η αναπαραγωγή σπανίων ειδών σε ανθρώπινες συνθήκες βοηθά είδη να επανέλθουν στη φύση, η βιωματική περιβαλλοντική εκπαίδευση ενημερώνει το ευρύ κοινό, οι δράσεις βιολογικής διαχείρισης σμηνών πουλιών (εκδίωξη) ωφελούν την Δημόσια Υγεία, αποσοβούν αεροπορικά ατυχήματα, μειώνουν την φθορά ανθρώπινης περιουσίας, προστατεύουν τα αρχαιολογικά ευρήματα από την φθορά, ωφελούν τις καλλιέργειες και συμβάλλουν στην μείωση της χρήσης αγροχημικών και φυτοφαρμάκων στην τροφική αλυσίδα και εν τέλει από τα εδώδιμα προϊόντα που φτάνουν στο πιάτο μας.
Με ποια αρπακτικά πτηνά επιτρέπεται η ιερακοθηρία στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα η ιερακοθηρία επιτρέπεται ΜΟΝΟ με εκτρεφόμενα αρπακτικά πτηνά τα οποία προέρχονται από νόμιμα αναγνωρισμένα εκτροφεία της Ελλάδας ή του εξωτερικού. ΠΡΟΣΟΧΗ τα αγρίως διαβιούντα αρπακτικά πτηνά της ελληνικής άγριας πανίδας προστατεύονται ΑΥΣΤΗΡΑ από τον νόμο και γενικότερα είναι ΠΑΡΑΝΟΜΟ να κατέχονται από τους ανθρώπους (ακόμα και αν κάποιος είναι πιστοποιημένος γερακάρης).
Πώς μπορεί να μάθει κανείς και να βοηθάει τα άγρια (διαβιούντα στη φύση) αρπακτικά πτηνά της Ελλάδας;
Καταρχήν μπορείτε να διαβάσετε στο διαδίκτυο ή σε βιβλία και ντοκιμαντέρ. Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε την περιοχή της ιστοσελίδας μας (εικόνες αρπακτικών πτηνών) και το βιωματικό πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους (Αιγάλεω). Επιπρόσθετα μπορείτε να γίνετε εθελοντής σε μία Μ.Κ.Ο Προστασίας Περίθαλψης Άγριας Ζωής (π.χ. ΑΝΙΜΑ) ή σε μία από τις εθελοντικές μας δράσεις! Παράλληλα μπορείτε να συμβάλετε οικονομικά με μία δωρεά στις δράσεις προστασίας αρπακτικών πτηνών του Συλλόγου μας!
Είναι τα εκτρεφόμενα αρπακτικά πτηνά κατάλληλα ως κατοικίδια ζώα συντροφιάς;
Όχι. Τα εκτρεφόμενα αρπακτικά πτηνά είναι ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ για κατοικίδια ζώα συντροφιάς (pet). Αποτελούν ζώα εργασίας με ειδικές απαιτήσεις ως προς την διαβίωση και η φροντίδα τους προϋποθέτει χρόνο και ειδικές γνώσεις. Το κυριότερο είναι ότι θα ΠΡΕΠΕΙ να εκγυμνάζονται και να πετάνε συχνά ώστε να διατηρούνται υγιή σωματικά και διανοητικά. Ο Σ.Ε.Ι. αποθαρρύνει την διατήρηση εκτρεφόμενων αρπακτικών πτηνών ως pet σε κλειστούς χώρους, χωρίς την δυνατότητα άσκησης της φυσικής θηρευτικής τους δραστηριότητας!
Τι μπορεί να κάνει κάποιος αν ήδη διαθέτει νόμιμα ένα εκτρεφόμενο αρπακτικό πτηνό χωρίς να έχει την άδεια χειριστή;
Ως απλός κάτοχος εκτρεφόμενου αρπακτικού πτηνού επιτρέπεται ΜΟΝΟ να το κατέχετε/φροντίζετε σε ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΩΡΟ. Εφόσον δεν υπάρχει άδεια χειριστή ΔΕΝ μπορείτε να χαρακτηρίζεστε» «γερακάρης/ιερακοθήρας» και αν δεν βρίσκεστε σε τοποθεσία που ορίζεται από την Κ.Υ.Α. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η πτήση, αφού έτσι διαπράττεται το αδίκημα της λαθροθηρίας. Αρπακτικά πτηνά (που δεν χαρακτηρίζονται ιερακοθηρικά/κυνηγετικά) μπορούν να διατηρούνται και να ασκούνται εντός πιστοποιημένων ιδιωτικών ζωολογικών κήπων/πάρκων, περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών κέντρων, εκτροφείων θηραμάτων κ.τ.λ. και για τις ανάγκες της εκάστοτε εγκατάστασης και βάση πάντα οποιασδήποτε επιπλέον άδειας εάν και εφόσον πρέπει να εκδοθεί από την αρμόδια αρχή.
Ποια η διαφορά της Ιερακοθηρίας και Ιερακοτροφίας;
Στην αρχαία Ελλάδα ο ιερακοτρόφος ήταν αυτός που «έτρεφε» δηλαδή φρόντιζε γεράκια. Ο ιερακοτρόφος ήταν συνώνυμο του ιερακοθήρα. Στην σύγχρονη απόδοση των όρων ως ιερακοθηρία ορίζεται η θηρευτική δραστηριότητα με γεράκι (ή οποιοδήποτε είδος αρπακτικού πτηνού) ενώ ως ιερακοτροφία εννοείται η νόμιμη εκτροφή ειδών αρπακτικών πτηνών.
Ποιοι είναι οι στόχοι του συλλόγου;
Ο Σύλλογος Ελληνικής Ιερακοθηρίας ιδρύθηκε επίσημα το 2017. Είναι ο μόνος σύλλογος ιερακοθηρίας στην Ελλάδα και αριθμεί γύρω στα 100 μέλη. Αποτελεί την πλέον κινητήρια και κατευθυντήρια δύναμη στην Ελλάδα για την διάδοση και ορθή πραγμάτωση αυτής της πανάρχαιας Τέχνης η οποία έχει μεγάλο ιστορικό και πολιτιστικό υπόβαθρο, καθώς ήταν ο πρώτος τρόπος για να θηρεύσει ο άνθρωπος και συνεπώς να επιβιώσει από την εποχή όπου δεν υπήρχαν τα κατάλληλα όπλα – εργαλεία για να πραγματωθεί η θήρα. Ο Σύλλογος Ελληνικής Ιερακοθηρίας είναι μέλος, και εκπρόσωπος στην Ελλάδα, της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ιερακοθηρίας και Προστασίας των Αρπακτικών Πτηνών (I.A.F) καθώς και της Παγκόσμιας Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (I.U.C.N). Ο Σ.Ε.Ι, με δικαστική απόφαση, αποτελεί τον Αρωγό Σύλλογο και τον άμεσο θεσμικό συνεργάτη του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την Τέχνη της Ιερακοθηρίας στην Ελλάδα. Συνεργάζεται άριστα με την Γενική Διεύθυνση Δασών & Δασικού Περιβάλλοντος και ειδικότερα με το Τμήμα Διαχείρισης Άγριας Ζωής για την πιστοποίηση των ιερακοθήρων αλλά και την εύρυθμη λειτουργία της ιερακοθηρίας στην χώρα μας. Η ιερακοθηρία αναγνωρίστηκε το 2010 από την UNESCO ως άυλη παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά! Οι σκοποί του Συλλόγου μας συνοψίζονται παρακάτω: Πολιτιστική ανάδειξη και διάδοση της Τέχνης της Ιερακοθηρίας, Προστασία της Άγριας Ζωής και Διατήρηση του Φυσικού Περιβάλλοντος, Επιστημονική Έρευνα, Εθελοντική Προσφορά.
Η συνέντευξη δόθηκε στην εφημερίδα Έλληνας Αγρότης
www.enoplois.gr
