Της Έφης Βαλίλα
www.kavala-portal.gr
Ο γαστρονομικός τουρισμός, είναι μία ήπια μορφή τουρισμού, που κυριαρχεί η κουλτούρα των τοπικών προσόντων και εδεσμάτων. Προς τούτο και οι επισκέπτες αναζητούν γαστρονομικές εμπειρίες, μοναδικές από κάθε τόπο. O γαστρονομικός τουρισμός στην Κεραμωτή, επικεντρώνεται – στο παρόν δημοσίευμα – κυρίως, στα εξαιρετικής ποιότητας αλιευτικά προϊόντα, όπως για παράδειγμα – το Αυγοτάραχο– ως ένα από τα εξαιρετικότατα προϊόντα του Αλιευτικού Συνεταιρισμού της Κεραμωτής.
Χαρακτηριστικά των λιμνοθαλασσών
Οι λιμνοθάλασσες, αποτελούν ιδιαίτερα οικοσυστήματα, με κύριο χαρακτηριστικό τους, την μεγάλη παραγωγικότητα αλλά και τις μεγάλες διακυμάνσεις των φυσικοχημικών παραμέτρων των νερών τους.
Ο Κτηνίατρος κος Περήφανος Μάριος, στην εργασία του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών του τμήματος κτηνιατρικής, ασχολήθηκε με την επίδραση της καινοτόμου διαχείρισης στην απόδοση της λιμνοθάλασσας.
Η αλίευση στις λιμνοθάλασσες γίνεται κυρίως με τη χρήση μόνιμων ιχθυοσυλληπτικών εγκαταστάσεων, οι οποίες κατασκευάζονται μεταξύ των φυσικών ή τεχνητών ανοιγμάτων που αφήνουν οι αμμώδεις νησίδες και επικοινωνούν με τη θάλασσα.
Η λειτουργία τους, στηρίζεται στις μεταναστεύσεις των ψαριών προς την θάλασσα που σε μαζικό επίπεδο, καθορίζονται από την γεννητική τους ωριμότητα και από τις ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες, ενώ σε καθημερινή βάση από τον παλιρροιακό κύκλο.
Οι ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις συνήθως, τίθενται εκτός λειτουργίας και αφαιρούνται κατά τους ανοιξιάτικους μήνες, προκειμένου να διευκολυνθεί η είσοδος από τη θάλασσα στη λιμνοθάλασσα των ψαριών που αποτελούν την παραγωγή της επόμενης περιόδου (εσόδευση).
Λιμνοθάλασσα: Κεραμωτής
Έκταση σε στρέμματα:1.500
Μέση παραγωγή:27.440
Ελάχιστη: 16.850
Μέγιστη: 35: 336
Απόδοση: 18,3
Τα παραπάνω μεγέθη αναφέρονται στην Κεραμωτή με δείκτες, απόδοσης (μέση, ελάχιστη, μέγιστη) και συναρτώνται από την έκταση όπως βλέπουμε παραπάνω, αλλά και τα χαρακτηριστικά της υπό διερεύνηση περιοχής μας, που είναι η Κεραμωτή.
Ο Αγροτικός Αλιευτικός Συνεταιρισμός Κεραμωτής
Ο Αγροτικός Αλιευτικός Συνεταιρισμός δραστηριοποιείται από το 1950 στις Λιμνοθάλασσες της Κεραμωτής του Ν. Καβάλας, αλιεύοντας τα, ελευθέρας εκτροφής και ανάπτυξης, ιχθυρά εξαιρετικής ποιότητας τα οποία διατίθενται καθημερινά από την Ιχθυόσκαλα Καβάλας Προϊόντα.
Την άνοιξη του 2023 εκδόθηκε η «Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων» για έργα συντήρησης και για τη λειτουργία των Ιχθυοτροφικών μονάδων.
Η φλόγα άναψε πλέον για τον Αγροτικό «Αλιευτικό Συνεταιρισμό Λιμνοθαλασσών Κεραμωτής», αφού εκδόθηκε η «Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων» για έργα συντήρησης και για τη λειτουργία της Ιχθυοτροφικής μονάδας.
Τα «Προϊόντα» του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Λιμνοθαλασσών Κεραμωτής είναι:
•Το Λαβράκι
•Η Τσιπούρα
•Το Μπλε καβούρι
•Ο Κέφαλος
•Το Αυγοτάραχο
Η Αλιευτική διαχείριση της Κεραμωτής
Η Λιμνοθάλασσα της Κεραμωτής έχει απόσταση 40 km από την πόλη της Καβάλας και σχηματίζεται ανατολικά του κόλπου αυτής, δυτικά του Νέστου ποταμού. Βρίσκεται εντός του οικισμού της Κεραμωτής και εξαπλώνεται δυτικά και ανατολικά από αυτόν.
- Πρόκειται για μια παράκτια λίμνη, 1.500 στρεμμάτων, είναι αβαθής, με μέσο βάθος 0,3m και μέγιστο 0,5m.
- Με την θάλασσα επικοινωνεί μέσω ενός μικρού και στενού διαύλου βάθους 2m και μήκους 150m περίπου.
- Η παράκτια λίμνη τροφοδοτείται με γλυκό νερό από 3 κανάλια. Αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης από τον Αγροτικό Αλιευτικό Συνεταιρισμό Κεραμωτής με στοιχεία του 2023.
Το σχέδιο αλιευτικής διαχείρισης ακολουθεί τη γενική αλιευτική διαχείριση των παράκτιων λιμνών της Βόρειας Ελλάδας.
- Οι ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις είναι σύγχρονες και είναι κατασκευασμένες από μπετόν και κράμα αλουμινίου.
- Η τάφρος διαχείμασης έχει μήκος 600 m, πλάτος 30m και βάθος 2,5m.
- Ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο και έχει μισθωθεί με απ’ ευθείας ανάθεση στον προαναφερθέντα Αλιευτικό Συνεταιρισμό.
Αλιευτικά Προϊόντα Γαστρονομικού Τουρισμού στην Κεραμωτή
- Το σημαντικότερο «αλιευτικό είδος» είναι οι Κέφαλοι των οποίων η πορεία ταυτίζεται πρακτικά με την πορεία της ολικής παραγωγής.
- Στα δευτερεύοντα είδη όμως παρουσιάζονται σημαντικές ανακατατάξεις, καθώς οι Τσιπούρες ενώ αρχικά έδιναν μηδενική παραγωγή, στη συνέχεια των ετών είχαν μεγάλη αύξηση.
- Παρόμοιες εξάρσεις παρουσιάζουν και τα Λαυράκια, ενώ τα Χέλια σήμερα έχουν εκμηδενιστεί.
Το «αυγοτάραχο» της Κεραμωτής: Το πιο δυνατό αλιευτικό προϊόν και για την ανάπτυξη του Γαστρονομικού Τουρισμού!!
Το αυγοτάραχο αποκαλείται από πολλούς ως το «ελληνικό χαβιάρι», λόγω της εκλεπτυσμένης ποιότητας, της εξαιρετικής γεύσης και τις θετικής επίδρασης στην υγεία. Κατά αυτό τον τρόπο, λοιπόν, κάποιος θα μπορούσε να θεωρήσει ότι το «οιοτάριχον», όπως το αποκαλούσαν οι βυζαντινοί, θα πήγαζε και από ένα σπάνιο ψάρι. Παρόλα αυτά το αυγοτάραχο προέρχεται από το θηλυκό ψάρι κέφαλος, την μπάφα, ένα κοινότυπο ψάρι στις ελληνικές λιμνοθάλασσες. Ο κέφαλος φέρεται να έχει αρκετά ονόματα ανάλογα με την ηλικία και το φύλο του. Οι αρσενικοί κέφαλοι ονομάζονται στειράδια, αντίθετα οι θηλυκές και αυγωμένες, ονομάζονται μπάφες, ενώ άλλοι τους ονομάζουν, χρυσόχρωμους (φέρει μια χρυσή βούλα πάνω από τα βράχια) και μυξινάρια.
Όμως η επίσημη ονομασία του είναι, «Μουγίλιος ο κέφαλος»
- Οι κέφαλοι προτιμούν να ζουν ανά κοπάδια και κυρίως σε ρηχά νερά, μέσα σε λιμάνια, σε λιμνοθάλασσες, ενώ υπάρχουν και σπάνιες φορές που ανηφορίζουν σε ποτάμια.
- Τρέφονται με μαλάκια και με τα μικρά καρκινοειδή και σκουλήκια που βρίσκονται σε φύκια και κοντά σε πέτρες.
- Τα στειράδια ενηλικιώνονται όταν φτάσουν τα έξι με οκτώ χρόνια ζωής, σε αντίθεση με το χρυσόχρωμο που ενηλικιώνεται στα τέσσερα έτη. Από τις μπάφες (που όταν είναι αυγωμένες) γεννούν στο πέλαγος από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο προέρχεται το αυγοτάραχο.
- Στις ελληνικές θάλασσες υπάρχουν άφθονοι και κυρίως στις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού και του Μεσολογγίου, της Κεραμωτής με την ετήσια παραγωγή τους να υπολογίζεται σε 1.000 περίπου τόνους, 56 % περίπου της συνολικής παραγωγής των λιμνοθαλασσών.
Η αλίευση των κεφάλων
Βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις, ο λόγος για την αλίευση των κεφάλων, η οποία είναι διαδεδομένη σε μεγάλο βαθμό στις ελληνικές λιμνοθάλασσες και όχι μόνο.
- Τα είδη μετακινούνται 1-2 μήνες πριν την αναπαραγωγική τους περίοδο (είναι διαφορετική για κάθε διαφορετικό είδος) προς τη θάλασσα και κατά αυτό τον τρόπο συλλαμβάνονται στις ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις.
- Η παραγωγή των κεφάλων εξαρτάται πρωτίστως από την αφθονία του γόνου που θα εισέλθει στις λιμνοθάλασσες. Η είσοδος αυτή εξαρτάται κυρίως: από την επιτυχία της αναπαραγωγής στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, όπου βρίσκεται το αναπαραγωγικό απόθεμα και από την επιτυχία της ανοδικής μετανάστευσης και την είσοδο του γόνου στις λιμνοθάλασσες.
- Σημαντικό ρόλο στους παραπάνω παράγοντες παίζουν τα ρεύματα που υπάρχουν στην εκάστοτε περιοχή, η ύπαρξη διαθέσιμων τροφών, η επικράτηση ευνοϊκών καιρικών και περιβαλλοντικών συνθηκών και η μόλυνση από ανθρώπινες δραστηριότητες.
Ολική παραγωγή του Αλιευτικού Συνεταιρισμού Κεραμωτής
Περιδιαβαίνοντας τους χώρους του ιχθυοπωλείου, μάθαμε ότι θα πωλούνται ψάρια, από τον συνεταιρισμό. Το νέο ιχθυοπωλείο Αλιευτικού Συνεταιρισμού Κεραμωτής, πού εκτός από το πωλητήριο, διαθέτει και χώρους συσκευασίας των ψαριών, κόστισε περίπου 400.000 ευρώ και χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί.
Ο συνεταιρισμός αριθμεί 27 μέλη και όπως μας είπε ο πρόεδρός του Σταύρος Αρβανιτάκης είναι η πρώτη φορά που αποκτά ιδιόκτητο ιχθυοπωλείο. Η ετήσια παραγωγή του συνεταιρισμού ψαριών είναι περίπου 70 με 80 τόνους ενώ στις παλιές καλές εποχές έφτανε και τους 180 τόνους.
Οι Ετήσιες μεταβολές συνολικής Παραγωγής στη λιμνοθάλασσα έτη 1982-2014 ήταν διαφορετικά, διότι από τα στοιχεία αυτά, φαίνεται στα επτά τελευταία χρόνια ότι είχαμε παγετό στις λιμνοθάλασσες, ο οποίος προκάλεσε γενικευμένο σχεδόν θάνατο στα ψάρια των παράκτιων λιμνών.
Για τα έτη 1999, 2004 και 2009 η παραγωγή δυστυχώς ανέρχεται στα 16.864kg, 14.703kg και 6.600kg αντίστοιχα.
Σήμερα τα μεγέθη έχουν διαφοροποιηθεί προς το καλύτερο.
O γαστρονομικός τουρισμός αναδεικνύεται, ως η πιο νέα εναλλακτική μορφή τουρισμού και στη Χώρα μας.
Δημοσιογραφικά τα αριθμητικά στοιχεία πιστοποιούν ότι: το 44% των ταξιδιωτών σε όλο τον κόσμο, θεωρούν την τοπική γαστρονομία πρωταρχικό παράγοντα επιλογής προορισμού για διακοπές.
Η σημασία της γαστρονομίας για τον τουρισμό στην Κεραμωτή, είναι μία επιπλέον επένδυση, για το τουριστικό της μέλλον.
Η Κεραμωτή, με τα αλιευτικά προϊόντα, αλλά και με τα υπόλοιπα του πρωτογενή τομέα, θα αναδειχθεί και ως το βέλτιστο τουριστικό μοντέλο υγιεινής διατροφής, αφού ο γαστρονομικός τουρισμός δεν έχει αναπτυχθεί ως όφειλε, όπως: στην Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία.
www.enoplois.gr
