Την Καθαρά Δευτέρα η παράδοση επιβάλλει ένα διαφορετικό μενού στο τραπέζι, εφόσον η μέρα αυτή σηματοδοτεί το τέλος της Αποκριάς και αποτελεί την απαρχή της Σαρακοστής για την ορθόδοξη εκκλησία. Το σαρακοστιανό τραπέζι περιλαμβάνει νηστίσιμα φαγητά και εδέσματα, καθώς ξεκινά η μεγάλη περίοδος της νηστείας. Στην Καθαρά Δευτέρα αναφερόμαστε και με τη λέξη “Κούλουμα”, εννοώντας τον υπαίθριο πανηγυρισμό της ημέρας αυτής, που συνδυάζεται με κάποια εξόρμηση και με το πέταγμα του χαρταετού.
Τα φαγητά που έχουν την τιμητική τους την Καθαρά Δευτέρα είναι:
Το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας
Λαγάνα
Η λαγάνα αποτελεί το κυριότερο και το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο του σαρακοστιανού τραπεζιού και ταιριάζει με όλα τα νηστίσιμα φαγητά και τις λιχουδιές που θα έχουμε. Πρόκειται για ψωμί χωρίς προζύμι και φτιάχνεται την συγκεκριμένη μέρα σε διάφορες παραλλαγές, αν και οι περισσότεροι προτιμούν την πατροπαράδοτη λαγάνα.
Ταραμοσαλάτα
Η ταραμοσαλάτα είναι φτιαγμένη από ταραμά (αυγά ψαριού) και αποτελεί την κατάλληλη «αλοιφή» για τα φαγητά της ημέρας. Στην αγορά διατίθενται δύο είδη ταραμά, ο λευκός και ο ροζ, με τον πρώτο να θεωρείται ποιοτικά ανώτερος. Η ταραμοσαλάτα αποτελεί το άλφα και το ωμέγα του σαρακοστιανού τραπεζιού.
Θαλασσινά και όστρακα
Στο σαρακοστιανό τραπέζι δεν επιτρέπονται τα ψάρια (με εξαίρεση την παύση της 25ης Μαρτίου), ωστόσο μπορούμε να έχουμε θαλασσινά και οστρακοειδή. Οι γαρίδες, οι καραβίδες, τα χταπόδια, τα καλαμάρια, οι σουπιές, αλλά και τα μύδια, έχουν την τιμητική τους στο μενού της Καθαράς Δευτέρας και μπορούν να μαγειρευτούν με διάφορες συνταγές.
Το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας
Όσπρια
Υπάρχει μεγάλη ποικιλία ως προς τα όσπρια που μπορούμε να καταναλώσουμε την Καθαρά Δευτέρα, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να τα φτιάξουμε. Τα πιο δημοφιλή είναι τα φασόλια, είτε με τη μορφή φασολάδας, είτε στον φούρνο, όπως είναι τα φασόλια γίγαντες. Επίσης, συνηθίζονται τα φασόλια μαυρομάτικα, οι φακές και τα ρεβίθια. Πολλοί είναι εκείνοι που προσθέτουν στο τραπέζι τους και τη φάβα, ένα ωραίο και νηστίσιμο ορεκτικό που ταιριάζει απόλυτα.
Λαχανικά
Από το τραπέζι δεν λείπουν τα λαχανικά, είτε ωμά όπως ντομάτα, αγγουράκι, μαρούλι, ρόκα, μαϊντανό, σπανάκι , καρότα, είτε ψημένα λαχανικά αμυλούχα και μη, όπως παντζάρια, πατάτες, μανιτάρια. Κάθε λογής σαλάτες συμπεριλαμβάνονται στο μενού, ενώ τα λαχανικά τουρσί αποτελούν την πιο αγαπημένη επιλογή για το τραπέζι.
Χαλβάς
Ο χαλβάς αποτελεί το κύριο γλυκό του σαρακοστιανού τραπεζιού και συνήθως τον τρώμε μετά από όλα τα υπόλοιπα. Είναι το επιδόρπιο του μενού και πλέον μπορεί κανείς να τον βρει σε διαφορετικές γεύσεις και εκδοχές για όλα τα γούστα, όπως: σκέτος, με αμύγδαλα, με κακάο, χωρίς ζάχαρη, με στέβια, με μαστίχα, με φρούτα κλπ.
Το σαρακοστιανό τραπέζι συμπληρώνεται με ντολμαδάκια γιαλαντζί και ελιές.
