Σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο για τη χώρα, όπου οι δασικές πυρκαγιές μαίνονται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, η ΕΘΕΑΣ, μέσω επιστολής της προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καταθέτει μία σημαντική πρόταση για την εφαρμογή του Οικολογικού Σχήματος για την κτηνοτροφία την «Ενεργή βόσκηση των περι-δασικών περιοχών από κτηνοτρόφους, για προστασία και μείωση του κινδύνου των πυρκαγιών στα δάση».
Αποτελεί ένα οικολογικό σχήμα και πρακτική που εφαρμόζεται και σε άλλες μεσογειακές χώρες της ΕΕ, όπως στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ιταλία.
Το εν λόγω οικολογικό σχήμα έχει διττή σημασία:
α) Το αποδεδειγμένο περιβαλλοντικό όφελος που αφορά και στην προστασία του εδάφους και των δασών, αλλά και
β) Την κάλυψη της έλλειψης οικολογικών σχημάτων προσαρμοσμένων στην εκτατική μορφή της κτηνοτροφίας της χώρας, έχοντας μάλιστα το πλεονέκτημα της άμεσης εφαρμογής αφού το μέτρο αυτό προσιδιάζει με την χρόνια εφαρμοζόμενη παραδοσιακή πρακτική της εκτατικής βόσκησης.
Αξίζει να αναφέρουμε πως ο ρόλος της βόσκησης είναι ιδιαίτερα σημαντικός σε εκτάσεις όπου έχουν γίνει χειρισμοί της βλάστησης για μείωση της θαμνώδους καύσιμης ύλης.
Ολόκληρη η επιστολή αναφέρει τα εξής:
«Με την παρούσα επιστολή, θέλουμε να σας προβάλουμε την ανάγκη να περιληφθεί στην τρέχουσα τροποποίηση του Εθνικού Στρατηγικού Σχέδιου της ΚΑΠ 20223-2027, το οικολογικό σχήμα για την κτηνοτροφία «Ενεργή βόσκηση των περι-δασικών περιοχών από κτηνοτρόφους, για προστασία και μείωση του κινδύνου των πυρκαγιών στα δάση». Το οικολογικό αυτό σχήμα αν και αποδεδειγμένα έχει σημαντικά θετικά περιβαλλοντικά αποτελέσματα, δεν περιλήφθηκε, δυστυχώς, για γραφειοκρατικούς λόγους στο υφιστάμενο ΣΣ ΚΑΠ.
Η πρότασή μας που τεκμηριώνεται με βάση τη διεθνή αλλά και ελληνική επιστημονική έρευνα, η οποία έχει καταδείξει ότι η βόσκηση από ζώα των βοσκοτόπων, που σε σημαντικό βαθμό στη χώρα μας αποτελούν περι-δασικές περιοχές, αυξάνει τόσο τη βελτίωση του εδάφους και τη δέσμευση CO2, όσο και την πρόσληψη ή μείωση της έκτασης των πυρκαγιών με την απομάκρυνση της χαμηλής βλάστησης (χορτονομής) από τα ζώα που βόσκουν. Αποτελεί ένα οικολογικό σχήμα και πρακτική που εφαρμόζεται και σε άλλες μεσογειακές χώρες της ΕΕ, όπως στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ιταλία.
Η ανάγκη προώθησης αυτού του οικολογικού σχήματος για την κτηνοτροφία βασίζεται και στο συνδυαστικό χαρακτήρα του που περιλαμβάνει:
α) το αποδεδειγμένο περιβαλλοντικό όφελος που αφορά και στην προστασία του εδάφους και των δασών, αλλά και
β) την κάλυψη της έλλειψης οικολογικών σχημάτων προσαρμοσμένων στην εκτατική μορφή της κτηνοτροφίας της χώρας, έχοντας μάλιστα το πλεονέκτημα της άμεσης εφαρμογής αφού το μέτρο αυτό προσιδιάζει με την χρόνια εφαρμοζόμενη παραδοσιακή πρακτική της εκτατικής βόσκησης.
Συγκεκριμένα:
Στοιχειοθέτηση της πρότασης της ενεργής βόσκησης περι-δασικών περιοχών.
Με βάση τα όσα προβλέπονται στην Νέα ΚΑΠ 2023-27 και το ΣΣ ΚΑΠ για τη διαχείριση εδάφους και τη διαχείριση μόνιμων βοσκοτόπων, επιδιώκεται μέσα από τα οικολογικά σχήματα:
- η αύξηση της ικανότητας αποθήκευσης άνθρακα της ατμόσφαιρας και βελτίωση της περιεκτικότητας σε οργανική ύλη του εδάφους
- η καταπολέμηση της υποβάθμισης της γεωργικής και δασικής γης με τη διατήρηση και τη βελτίωση της γονιμότητάς της και την ελαχιστοποίηση των διεργασιών ερημοποίησης και διάβρωσης
- η συνέχιση της γεωργικής δραστηριότητας με την υπογράμμιση της διαχείρισης της αγροτο-δασικής περιοχής, χωρίς απότομες πτώσεις σε περιφερειακό επίπεδο
Έτσι, η υιοθέτηση κατάλληλων πρακτικών διαχείρισης βοσκοτόπων – που αποτελούνται κυρίως από περι-δασικές περιοχές – είναι μία από τις κύριες κατευθυντήριες γραμμές για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του γεωργικού τομέα, που ορίζονται στον οδικό χάρτη 2050 για την ουδετερότητα του άνθρακα.
Σκοπός της παρέμβασης της ενεργής βόσκησης περι-δασικών περιοχών
Η παρέμβαση καλύπτει εκμεταλλεύσεις κτηνοτρόφων, που έχουν δικαίωμα χρήσης για βοσκή φυσικών μόνιμων βοσκοτόπων-λιβαδιών και έχει ως κύριο στόχο την αύξηση της ικανότητας απορρόφησης άνθρακα του εδάφους, με την προώθηση της εκτατικής βόσκησης από τα ζώα των κτηνοτρόφων, με επακόλουθο την προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, την απομάκρυνση με φιλο-περιβαλλοντικό τρόπο της χαμηλής βλάστησης και την προστασία, τελικά, των δασών από την εύκολη διάδοση της πυρκαγιάς και την αποφυγή της καταστροφής τους, που τόσο επιβαρύνει το περιβάλλον.
Με την τροποποίηση του ΣΣ ΚΑΠ και την ένταξη αυτού του οικολογικού σχήματος, οι κτηνοτρόφοι θα τύχουν ενθάρρυνσης της εφαρμογής γεωργικών συστημάτων, καλλιεργειών και πρακτικών, που προάγουν την περιεκτικότητα σε οργανική ύλη του εδάφους (δέσμευση άνθρακα), η οποία παράλληλα θα οδηγήσει σε αύξηση της μόνιμης έκτασης βελτιωμένων βοσκοτόπων και προστασία των δασών. Έτσι, επιτυγχάνεται η προώθηση της βιώσιμης κτηνοτροφικής παραγωγής ως συνδετικού κρίκου στην κυκλική γεωργία, αύξηση της παραγωγής, της ποιότητας και της χρήσης βοσκοτόπων και χορτονομής με συμβολή στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Τρόπος εφαρμογής:
Τα υφιστάμενα οικολογικά σχήματα στα οποία μπορεί να ενταχθεί το οικολογικό σχήμα για την κτηνοτροφία για την «Ενεργή βόσκηση των περι-δασικών περιοχών από κτηνοτρόφους, για προστασία και μείωση του κινδύνου των πυρκαγιών στα δάση» είναι τα εξής:
- Π1-31.4 : Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία
- Π1-31.7: Περιβαλλοντική διαχείριση κτηνοτροφικών συστημάτων
Οι κτηνοτρόφοι δικαιούχοι που θα επιλέξουν το συγκεκριμένο οικολογικό σχήμα θα προβαίνουν στη βόσκηση των επιλέξιμων για αυτό περι-δασικών περιοχών και με χρήση τεχνολογικών μεθόδων παρακολούθησης θα επαληθεύεται η μετακίνηση και βόσκηση, ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις, αλλά και το αυξημένο διοικητικό κόστος.
Για το θέμα αυτό, η ΕΘΕΑΣ μαζί με επιστήμονες των Γεωτεχνικών Σχολών και το ΕΘ.Ι.Α.Γ.Ε. μπορεί να προβεί σε σχετική μελέτη μεθοδολογίας εφαρμογής του προτεινόμενου οικολογικού σχήματος, ώστε να επιφέρει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα».
Παϊσιάδης Σταύρος
